Kunst of Kitsch

Kunst of Kitsch? Afgezien van een doorgaans vrij vermakelijk tv-programma is het ook een vraag die we onszelf regelmatig afvragen als we door een antiquair of kringloop winkel lopen. Veel van de producten die je daar snel zult vinden zitten inderdaad op de grens tussen kunst en kitsch. Maar wat is eigenlijk kunst of kitsch en valt het te bestempelen. Ten eerste een disclaimer, want zoals vaak gezegd wordt ‘over smaak valt niet te twisten’, wat de één mooi vindt kan de ander nu eenmaal gewoon niet om aan te zien vinden. Dat gezegd te hebben bestaat er wel degelijk een gaande definitie van kunst en kitsch.

Wat is het?

Laten we beginnen met dat wat vanzelfsprekend is. Onder kunst verstaan we allerlei door mens gecreëerde voorwerpen, zoals schilderijen, beelden en boeken die gemaakt zijn met het oog op schoonheid, of recentelijk steeds populairder, het overbrengen van een boodschap. Met kunst wordt over het algemeen ook iets tijdloos aangeduid. Bijvoorbeeld de Nachtwacht, deze wordt immers al bijna 400 jaar geprezen om zijn schoonheid. Onder kitsch verstaan we veelal het tegenovergestelde. Iets wordt bestempeld als kitsch als we iets smakeloos, lelijk of ronduit slecht vinden. Het is dus een laatdunkend bedoelde benaming voor kunst die gekarakteriseerd wordt door sentimentaliteit, sensatiezucht of gladheid. Het is dus eigenlijk een beetje smakeloze, uit de tijdse kunst die verre van origineel is, of juist kunst die probeert overdreven origineel te zijn waardoor het erg fout overkomt.

Twijfelgeval

Maar toch zeggen we ook vaak wat voor de een kunst is, is voor de ander kitsch. Er zijn dus zeker twijfelgevallen. Neem nu een grote gouden spiegel. Een heel grote gouden spiegel, met veel franjes en graveringen wordt over het algemeen gezien als kitsch, waar bijvoorbeeld een simpele spiegel afgewerkt met mooi goud wellicht voor kunst door kan. Afgezien van persoonlijke smaak, ligt het bij bijvoorbeeld een spiegel ook erg aan de omgeving waarin de spiegel staat. Staat de spiegel in een volledig gouden kamer, een soort nep paleis, dan is het vaak kitsch. In een rustige ruimte, waar de spiegel goed tot zijn recht komt, vindt men het vaak mooi, wellicht kunst.